“Δεν τα χτίζουν όπως στο παρελθόν.” Κάθε φορά που οι άνθρωποι βλέπουν ένα ιδιαίτερα ενοχλητικό κομμάτι της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, είναι πιθανό να λένε αυτήν την πρόταση. Είναι αλήθεια ότι χωρίς συνεχή συντήρηση οι γυάλινες και ατσάλινες κατασκευές που κυριαρχούν στις σύγχρονες πόλεις θα καταλήξουν σύντομα σε σπασμένα ερείπια. Οι αρχαίοι οικοδόμοι που δεν είχαν πρόσβαση σε σύγχρονα υλικά έπρεπε να έχουν σχέση με πέτρα, ξύλο και σκυρόδεμα. Πολλά αρχαία κτίρια είναι ακόμα ορατά σήμερα, αλλά λίγα έχουν καταφέρει να αντέξουν στο χρόνο και να συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται σήμερα. Ακολουθούν δέκα παραδείγματα αρχαίας αρχιτεκτονικής.
1.Φράγμα Proserpina
Πολλά φράγματα που κατασκευάστηκαν στα μέσα του 20ού αιώνα δείχνουν ήδη σοβαρά σημάδια βλάβης. Η αποτυχία των φραγμάτων μπορεί να απειλήσει χιλιάδες ανθρώπους με έναν υδαρή θάνατο ή την καταστροφή όλων των περιουσιακών τους στοιχείων. Ωστόσο, υπάρχει ένα φράγμα που έχει σταθεί για σχεδόν 2000 χρόνια και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.
Στην Ισπανία χτίστηκε τον δεύτερο αιώνα μ.Χ. από Ρωμαίους μηχανικούς για να τροφοδοτήσει την πόλη της Αυγούστου Εμερίτα, της σύγχρονης Μερίδας, με νερό. Με ύψος 12 μέτρα και μήκος πάνω από 400 μέτρα, το φράγμα κατασκευάστηκε από χώμα καλυμμένο με τούβλα και υποστηρίχθηκε από πολλά στηρίγματα.
Παρόλο που το φράγμα Proserpina δεν παρέχει πλέον πόσιμο νερό ,-παραμένει σε χρήση μέχρι σήμερα. Οι αγρότες στην τοπική περιοχή χρησιμοποιούν το νερό που προμηθεύει για να αρδεύσουν τις καλλιέργειές τους ανοίγοντας και κλείνοντας τις εισόδους στο φράγμα όπως θα μπορούσαν οι αρχικοί κατασκευαστές.
2.Αμφιθέατρο Αρλ
Οι Ρωμαίοι ήθελαν να χτίσουν εντυπωσιακές δομές όχι μόνο για δικά τους οφέλη , αλλά και για να δείξουν στους ντόπιους όλα τα οφέλη που ήρθαν υπό τον έλεγχο της Ρώμης. Το αμφιθέατρο στην Αρλ πρέπει να ήταν ένα από τα μεγαλύτερα αξιοθέατα που ήταν πιθανό να δει ποτέ ένας Γαλάτιος.
Το Αμφιθέατρο που ιδρύθηκε το 90 μ.Χ. μπορούσε να φιλοξενήσει 20.000 άτομα. 120 καμάρες περιβάλλουν μια οβάλ αρένα. Οι τράπεζες των καθισμάτων επέτρεψαν την προβολή της δράσης από όλες τις πλευρές, όπως υποδηλώνει το όνομα αμφιθέατρο . Για πάνω από 400 χρόνια το αμφιθέατρο στην Αρλ φιλοξενεί παιχνίδια που κυμαίνονται από αγώνες ζώων, θεατρικές παραστάσεις, έως μονομαχίες. Με την πτώση της Ρώμης στη Δύση, ωστόσο, το αμφιθέατρο έπαψε να χρησιμοποιείται, τουλάχιστον για τον αρχικό του σκοπό.
Τα τείχη του αμφιθεάτρου έγιναν τα τείχη ενός φρουρίου. 200 σπίτια, εκκλησίες και μια πλατεία της πόλης μεγάλωσαν στη μέση της. Το 1826 άρχισαν να κατεδαφίζονται τα σπίτια και το αμφιθέατρο αποκαταστάθηκε στην αρχική του κατάσταση. Σήμερα γίνονται παιχνίδια και συναυλίες εκεί, αλλά όσοι επιθυμούν να δουν την άμμο να είναι βαμμένη με αίμα για άλλη μια φορά, μπορούν επίσης να δουν ταυρομαχίες.
3.Θέατρο του Μάρκελλου
Το Θέατρο του Μάρκελλου που χτίστηκε το 13 π.Χ. ήταν το μεγαλύτερο θέατρο στη Ρώμη κατά την ολοκλήρωσή του και ήταν σε θέση να φιλοξενήσει σχεδόν 20.000 θεατές. Ονομάστηκε για τον ανιψιό του Αυτοκράτορα Αυγούστου και θα παραμείνει ένας από τους μεγαλύτερους χώρους στη Ρώμη μέχρι να ανεγερθεί το Κολοσσαίο. Τώρα είναι ένα από τα πιο εκπληκτικά σετ ιδιωτικών κατοικιών στην Αιώνια Πόλη.
Το Θέατρο του Μάρκελλου κατέρρευσε τον τέταρτο αιώνα μ.Χ. και υλικά από τα τείχη χρησιμοποιήθηκαν για άλλες κατασκευές. Η γέφυρα του Κέστιου απέναντι από τον Τίβερη κατασκευάστηκε εν μέρει με πέτρα από το θέατρο. Μεγάλο μέρος της δομής σώθηκε ωστόσο και κατά τη διάρκεια των αιώνων έγινε πρώτα ένα φρούριο και στη συνέχεια ένα ιδιωτικό σπίτι για την απίστευτα πλούσια οικογένεια Orsini.
Με την πάροδο του χρόνου το ανακτορικό σπίτι του Orsinis χωρίστηκε σε διαμερίσματα και αυτά παραμένουν ακόμη σήμερα. Μπορεί να μην είναι όπως αρχικά οι οικοδόμοι σκόπευαν να χρησιμοποιηθεί, αλλά οι καμάρες στέκονται εξίσου περήφανα σήμερα με εκείνες , όταν ο Αύγουστος άνοιξε για πρώτη φορά το θέατρο στο κοινό.
4.Θέατρο Επιδαύρου
Ενώ οι Ρωμαίοι αγαπούσαν τις παραστάσεις, αρχικά πήγαιναν να τις παρακολουθούν σε ξύλινες κατασκευές που είχαν μια άσχημη συνήθεια να καταρρέουν. Όταν ένα ξύλινο αμφιθέατρο κατέρρευσε στο Fidenae το 27 μ.Χ., περίπου 20.000 άνθρωποι λέγεται ότι έχασαν τη ζωή τους . Ωστόσο, οι Έλληνες θα μπορούσαν να τους δείξουν μια ασφαλέστερη μέθοδο οικοδόμησης που είχαν τελειοποιήσει αιώνες πριν. Έχτισαν τα θέατρα τους σε φυσικές πλαγιές.
Το θέατρο της Επιδαύρου κατασκευάστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. με βάση ένα σχέδιο του αρχιτέκτονα Πολύκλειτου του Νεότερου. Χτισμένο στη θέση ενός ιερού αφιερωμένου στη θεοθεραπεία του Ασκληπιού, το θέατρο φιλοξένησε τραγούδια και θεατρικές παραστάσεις για αιώνες.
Βρισκόταν θαμμένο μέχρι το 1881, αλλά ανασκάφηκε και αποκαταστάθηκε. Σήμερα είναι ένας δημοφιλής χώρος για μουσική και θέατρο. Η ακουστική του θεάτρου είναι τόσο καλή που ακόμη και εκείνοι που κάθονται στην πίσω σειρά μπορούν να ακούσουν όποιον στέκεται στη σκηνή χωρίς να χρειάζεται μικρόφωνο.
5.Το Παλάτι του Διοκλητιανού
Ο Διοκλητιανός ήταν ο μόνος Ρωμαίος αυτοκράτορας που αποχώρησε εθελοντικά και απολάμβανε μια μακρά μετα-αυτοκρατορική ζωή. Ήξερε ότι έπρεπε να απομακρυνθεί από οποιοδήποτε από τα κέντρα εξουσίας της αυτοκρατορίας, διαφορετικά θα επέστρεφε συνέχεια στην πολιτική. Οπότε έφτιαξε ένα παλάτι , αυτό που είναι τώρα στο Σπλιτ στην Κροατία. Το 305 μ.Χ. εγκαταστάθηκε στο νέο του σπίτι και πέρασε το χρόνο του καλλιεργώντας λάχανα.
Το παλάτι του Διοκλητιανού ήταν κάτι περισσότερο από μια ευχάριστη βίλα συνταξιοδότησης για έναν ηλικιωμένο άνδρα. Περιτριγυρισμένο από έντονα τείχη, κατείχε τις κατοικίες του πρώην αυτοκράτορα, αλλά και στρατώνες για μια σημαντική ένοπλη δύναμη για να τον προστατεύσει. Αυτά τα τείχη ήταν το κλειδί για την επιβίωση του παλατιού.
Όταν οι Σλάβοι εισέβαλαν στην περιοχή τον 7ο αιώνα, πολλοί ντόπιοι υποχώρησαν πίσω από τα τείχη του παλατιού για προστασία. Η παλιά πόλη του Σπλιτ είναι χτισμένη σχεδόν εξ ολοκλήρου μέσα στα τείχη του πρώην σπιτιού του Διοκλητιανού. Ενώ υπάρχουν πολλά νέα κτίρια μέσα στα τείχη, μεγάλο μέρος του αρχικού παλατιού σώζεται και χρησιμοποιείται ως σπίτια, καταστήματα και εκκλησίες.
6.Σπηλιές Maymand
Οι τρογλοδύτες έχουν κακή φήμη, αλλά μερικές φορές το να ζεις σε μια σπηλιά είναι το πιο έξυπνο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε. Σε δύσκολες συνθήκες, το καταφύγιο μιας σπηλιάς μπορεί να είναι το ιδανικό σπίτι. Οι χοντροί τοίχοι σας μονώνουν από σκληρούς χειμώνες και καυτά καλοκαίρια. Οι στενές είσοδοι σφραγίζονται εύκολα για προστασία.
Στο Maymand στο Ιράν υπάρχουν σημάδια ανθρώπινης κατοίκησης για πάνω από 10.000 χρόνια πριν. Τα στοιχεία δείχνουν ότι βρίσκονται σε συνεχή κατοικία για 3.000 χρόνια. Σήμερα υπάρχουν 300 σπήλαια στο χωριό που στοιβάζονται το ένα πάνω στο άλλο πάνω στην πλαγιά. Κάθε σπήλαιο αποτελείται από ένα μονόκλινο δωμάτιο με χώρο για μια κεντρική σόμπα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για θέρμανση και μαγείρεμα. Σύμφωνα με τον τοπικό μύθο, οι σπηλιές ήταν λαξευμένες με νιφάδες από σκληρή πέτρα που βρέθηκαν στην περιοχή και όχι με πιο παραδοσιακά εργαλεία.
7.Ναός Mundeshwari
Εάν ένα κτίριο παραμένει σημαντικό για μια κοινότητα, τότε οι πιθανότητες είναι ότι θα επιβιώσει από οτιδήποτε. Ο ναός Mundeshwari στο Kaura της Ινδίας θεωρείται ο παλαιότερος λειτουργικός ινδουιστικός ναός της χώρας. Το μικρό, πέτρινο ιερό έχει οκταγωνικό σχήμα και θεωρείται ότι χρονολογείται από περίπου το 600 μ.Χ.
Ο ναός είναι καλυμμένος με χαρακτικά και διακόσμηση αλλά ήταν κάποτε μεγαλύτερος. Η περιοχή γύρω από το κτίριο είναι γεμάτη με θραύσματα χαμένων τμημάτων του ναού. Επί του παρόντος, μελετώνται αυτά τα ερείπια του μεγαλύτερου κτηρίου και μπορεί να αποκαλυφθεί η αρχική δομή.
Καθώς είναι ο ναός παραμένει τόπος λατρείας για πολλούς Ινδουιστές. Ο καπνός από θυμίαμα έχει βάψει τους εσωτερικούς τοίχους σχεδόν μαύρους. Έχουν γίνει εργασίες αποκατάστασης για να αφαιρεθούν αυτά τα σημάδια αφοσίωσης.
8.Κάστρο Sant’Angelo
Μερικές φορές ένα αρχαίο κτίριο καταλήγει να χρησιμοποιείται διαφορετικά απ ότι είχε προβλεφθεί από τους κατασκευαστές του. Το Castel Sant’Angelo στη Ρώμη έχει υποστεί τόσες πολλές μεταμορφώσεις που είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι ξεκίνησε την ύπαρξή του ως μαυσωλείο για έναν Ρωμαίο αυτοκράτορα.
Του αυτοκράτορα Αδριανού του άρεσαν τα χτίσματα. Εκτός από το περίφημο τείχος της βόρειας Αγγλίας που πήρε το όνομά του, ξανάχτισε το θεαματικό Πάνθεον στη Ρώμη. Άλλο ένα κτίριο που εξακολουθεί να καλωσορίζει επισκέπτες. Αλλά όταν έφτιαξε έναν τάφο για να αποθηκευτεί η στάχτη του, δεν είχε ιδέα ότι θα ήταν σε πολλές περιπτώσεις ένα φρούριο για τον Πάπα, μια φυλακή και ένα μουσείο. Έχοντας μείνει ημιτελή μετά το θάνατο του Αδριανού, η τεράστια κυλινδρική δομή δίπλα στον Τίβερη ολοκληρώθηκε από τον διάδοχό του. Χρησίμευσε ως ηρεμία για πολλούς στην αυτοκρατορική οικογένεια.
Ο τάφος ενσωματώθηκε στα τείχη της Ρώμης όταν επεκτάθηκαν από τον αυτοκράτορα Αυριλιανό. Αυτό άρχισε να μετατρέπεται σε στρατιωτική τοποθεσία.
9.Παγόδα Horyu-ji
Είναι εύκολο να δούμε πώς μερικές δομές έχουν επιβιώσει για τόσο καιρό. Μια σπηλιά δύσκολα μπορεί να καεί και ένα φράγμα χρειάζεται αρκετή προσπάθεια για την αποσυναρμολόγηση. Αλλά όταν ένα κτίριο κατασκευάζεται σε μεγάλο βαθμό από ξύλο, γίνεται πιο εκπληκτικό το ότι επιβιώνει , πόσο μάλλον ότι είναι άθικτο. Η παγόδα στο Horyu-ji στην Ιαπωνία θεωρείται ευρέως ως το παλαιότερο, λειτουργικό ξύλινο κτίριο στον κόσμο.
Στον πυρήνα της παγόδας βρίσκεται ένας κεντρικός ξύλινος στύλος ύψους 35 μέτρων. Με την εξέταση των δακτυλίων ανάπτυξης του ξύλου, έχει επεξεργαστεί ότι το δέντρο από το οποίο ελήφθη κόπηκε το 594 μ.Χ.
Καθώς η Ιαπωνία ζωντανεύει από τον πόλεμο και υπόκειται σε ισχυρούς σεισμούς κατά τους αιώνες η επιβίωση αυτών των ευαίσθητων κτιρίων είναι σχεδόν απίστευτο. Ακόμα και σήμερα είναι ένας χώρος λατρείας , δίνει μια εικόνα για την πρώτη εμφάνιση της κινεζικής βουδιστικής αρχιτεκτονικής στην Ιαπωνία και παραμένει όπως ήταν όταν χτίστηκε για πρώτη φορά.
10.Πύργος του Φάρου του Ηρακλή
Σε ένα βραχώδες σπήλαιο στη βόρεια ακτή της Ισπανίας, ένας φάρος προειδοποιεί τα πλοία να τα κρατήσουν ασφαλή πορεία. Αν είχατε επισκεφθεί το ίδιο σημείο τον 2ο αιώνα μ.Χ. θα είχατε βρει την ίδια δομή να κάνει το ίδιο πράγμα. Ο Πύργος του Ηρακλή, όπως είναι τώρα γνωστό, είναι ο παλαιότερος φάρος που λειτουργεί στον κόσμο.
Αρχικά ονομαζόταν «Farum Brigantium», ο φάρος υποτίθεται ότι διαμορφώθηκε στον Φάρο της Αλεξάνδρειας, τον μεγάλο φάρο της πόλης και ένα από τα θαύματα του αρχαίου κόσμου. Στη βάση του μπορεί να διαβαστεί μια επιγραφή στα λατινικά που περιγράφει το φάρο ως έργο ενός αρχιτέκτονα που ονομάζεται Gaius Sevius Lupus και ο πύργος είναι αφιερωμένος στον θεό Άρη. Σήμερα ο πύργος του Ηρακλή έχει ύψος 55 μέτρα. Ο αρχικός ρωμαϊκός πύργος είχε ύψος 34 μέτρα πριν από την προσθήκη δύο επιπλέον επιπέδων τον 18ο αιώνα.
Ο θρύλος υποστηρίζει ότι ο πύργος χτίστηκε στο σημείο όπου ο Ηρακλής σκότωσε τον γίγαντα Geryon. Σήμερα το οικόσημο για την κοντινή πόλη Corunna δείχνει τον φάρο που χτίστηκε πάνω από το κρανίο και τα οστά του γίγαντα. Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει πολλά ενδιαφέροντα αντικείμενα στην περιοχή, αν και δεν έχουν εντοπίσει ακόμη ένα τεράστιο κρανίο.
